Alle fenomenen

Bladerhopen

In de herfst verliezen vrijwel alle loofbomen hun blad. Vooral in bossen levert dit een dik bladerdek op. Zeker langs de rand van het bos kun je soms goed zien waar het harder waait en waar de wind juist luw is.

In het bos, en zeker aan de rand van het bos, heb je vaak heel grote verschillen in windsnelheid. De wind botst namelijk tegen de rand van het bos aan, en dat levert allerlei turbulentie en wervelingen op. Daardoor zie je dat herfstbladeren op de meest windluwe plekken ophopen, terwijl er op plekken met veel wind helemaal geen bladeren liggen.

Ook in de stad is goed te zien dat bladeren zich ophopen aan de kant van de stoep waar een muur staat. In de tijd van Minnaert was dit waarschijnlijk vaker te zien dan nu, want de veegwagentjes en bladblazers zijn tegenwoordig helaas bijna permanent aanwezig om die prachtige herfstkleuren uit de stad weg te blazen en zuigen.

Wist je trouwens waarom loofbomen eigenlijk hun blad verliezen? Dat is om zichzelf te beschermen tegen uitdrogen. Ze nemen met hun wortels water op en verdampen dit vervolgens via de bladeren. In de herfst en winter wordt het voor de boom echter steeds moeilijker om water op te nemen, omdat ze dat nu eenmaal minder goed kunnen bij lagere temperaturen. Daarnaast kan het water in de bodem bevroren zijn. Als de boom door zou gaan met verdampen via de bladeren zou hij uitdrogen en dus moeten de bladeren er in de herfst dus af.

Als bonus bemest de boom daarmee zijn eigen grond: als bladeren op de grond vallen, composteren ze en leveren ze voedingsstoffen voor de grond, waardoor ze zich voorbereiden op meer planten die in de lente groeien en ook een laag vormen die de grond helpt water op te nemen.

De Utrechtse hoogleraar Marcel Minnaert schreef 80 jaar geleden al over de natuurkunde achter dit fenomeen.

Lees meer (lemma 162)
2024 © Studium Generale Universiteit Utrecht
Ontwerp/website door collageboys