Alle fenomenen

Bliksem

Bliksem of weerlicht is een van de meest spectaculaire weersverschijnselen op aarde. Bliksemflitsen zijn zichtbaar van de wolk naar de grond, tussen wolken onderling, of binnen een wolk. In het laatste geval zie je een wolk van binnenuit wit oplichten.

Bliksem is een ontlading van een wolk die statisch geladen is. Net zoals je statische elektriciteit opwekt door een ballon tegen je wollen trui te houden, wordt een wolk statisch geladen als er op en neer gaande ijsdeeltjes tegen elkaar aan botsen. Daarbij wordt elektrische lading gescheiden. Negatieve lading komt aan de ene kant van de wolk, en positieve aan de andere kant. De ontlading is het vaakst tussen wolken, maar wij kennen vooral de ontlading naar de grond.

Een bliksemflits is ongeveer 15 cm in doorsnede. De temperatuur stijgt tot ongeveer 30.000 graden Celsius en de spanning loopt in de miljoenen volts.

In Nederland slaat de bliksem ongeveer 100.000 keer per jaar in. Het gevaar om persoonlijk getroffen te worden is relatief klein, maar als het gebeurt is het heftig. Wie geraakt wordt door een bliksemschicht, krijgt een flinke klap te verduren. Jaarlijks worden wereldwijd ongeveer 1000 mensen dodelijk getroffen door de bliksem. In Nederland zijn dat er ca. 2 per jaar. Toch kan gemiddeld zeventig procent van de slachtoffers de klap van een blikseminslag navertellen. Opvallend is dat de gebeurtenis een bijzondere ‘tatoeage’ achter kan laten, die zelf lijkt op een vertakkende bliksemschicht. Het zijn verbrande bloed- en haarvaatjes, zogenaamde Lichtenbergfiguren.

Verder, wist je dat?

De Utrechtse hoogleraar Marcel Minnaert schreef 80 jaar geleden al over de natuurkunde achter dit fenomeen.

Lees meer (lemma 195-202)
2024 © Studium Generale Universiteit Utrecht
Ontwerp/website door collageboys