Ja-tenzij of nee-tenzij?

Het initiatiefvoorstel van D66 voor automatisch donorschap werd vorige week dinsdag aangenomen door de Tweede Kamer. Maar niet zonder ophef.
Leestijd 2 minuten — Di 20 september 2016

In 2012 schreef het Studium Generale al over privacy en doneren van organen. Sindsdien probeert D66-Kamerlid Pia Dijkstra deze wet al van de grond te krijgen. Haar plan is duidelijk: iedere Nederlander is orgaandonor, tenzij je bezwaar aantekent. Als nabestaanden na overlijden bezwaar maken, worden er alsnog geen organen afgestaan.

Dit artikel valt onder het dossier: Privacy.

Hoewel het voorstel nog niet door de Eerste Kamer heen is gekomen, heeft het al voor heel wat opschudding gezorgd. Bijna vijfduizend mensen lieten zich schrappen van de donorlijst als politiek statement. Ze beroepen zich vooral op het recht van lichamelijke integriteit. Tegelijk registreerden ook zo'n vijfduizend mensen zich in de afgelopen week wél als donor. Het argument aan die kant is dat je met registratieplicht mensen dwingt tot nadenken over orgaandonatie. Wie niet besluit, is automatisch donor. Want waarom zouden mensen moeten sterven die met een nieuw orgaan nog zouden kunnen leven, denken voorstanders van het voorstel.

Met 75 stemmen vóór de wet en 74 tegen, lijkt de Tweede Kamer een goede representatie van de wil van het volk. Zou deze verdeeldheid misschien opgeheven worden als we het antwoord in een andere hoek zoeken? In een eerdere lezing bespraken prof. dr. Carlijn Bouten en prof. dr. Frank Miedema de mogelijkheden van stamcelonderzoek. De enige die voorlopig een mens kan maken, is het menselijk lichaam zelf. Ons bloed wordt elke twee maanden ververst en er groeit nieuwe huid als je een wondje hebt. Ook de lever is een bekend voorbeeld van een orgaan dat weer aangroeit als er een stuk uit wordt verwijderd.

In laboratoria is het gelukt om op basis van een aantal cellen verschillende types nieuw weefsel zoals een hartklep, kraakbeen en bloedvaten te generen. Behandeling van patiënten op basis van deze techniek is nu nog niet mogelijk, maar de belofte is er. Zou de toekomst van stamcelonderzoek de donorwet onnodig maken? Of brengt deze belofte weer nieuwe vragen met zich mee? Of de donorwet nu ja-tenzij of nee-tenzij is, ligt de uiteindelijke beslissing bij jezelf. Als organen gekweekt worden in laboratoria van menselijk weefsel, wie mag er dan over die organen beslissen?

Bekijk de lezing de maakbare mens van prof. Carlijn Bouten en prof. Frank Miedema terug.