Ultrasterk spinnenzijde

Het is vijf keer sterker dan staal en vier keer sterker dan de kunstmatig gefabriceerde vezel kevlar: spinnenzijde.
Leestijd 2 minuten — Vr 17 februari 2012

Tegenwoordig is het ook mogelijk om kleding te maken van dit materiaal. Zo slaagden de kunstenaar Simon Peers en modeontwerper Nicholas Godley erin om van zijde van 1,2 miljoen spinnen een gouden cape te maken. Het inwinnen van de zijde is een zeer tijdrovende klus. Het duurde dan ook vier jaar voordat de cape af was. Elke dag werden er duizenden Golden Orb spinnen verzameld. Deze zijdespin produceert een goudkleurige draad, vandaar de gouden kleur van de cape. Na het onttrekken van het zijdespinsel werden alle spinnen weer losgelaten in de natuur. Volgens Godley voelt de cape als niets wat je eerder voelde, zo zacht, licht en toch heel sterk. Het kledingstuk is tot en met 5 juni 2012 te zien in het Victoria and Albert Museum in Londen.

Naast het maken van kleding biedt spinnenzijde nog meer mogelijkheden. Zo werkte de Nederlandse kunstenaar Jalila Essaïdi samen met het Dutch Forensic Genomic Consortium aan een project waarin kunst en wetenschap elkaar ontmoeten. Door menselijke huidcellen te isoleren op een filter en hierop een opperhuid van transgene spinnenzijde te kweken, creëerde zij een kogelwerende huid. De huid is in staat om een kogel van 2,6 gram met een snelheid van 329 meter per seconde tegen te houden. Essaïdi wil met haar kunstwerk de maatschappelijke discussie uitlokken. Hoe ver kunnen we gaan met genetische manipulatie? Wat is veiligheid in de tijd van biotechnologie? En is het gewenst om de mens tegen alle gevaren in de wereld te beschermen door genetische manipulatie? Essaïdi won met de kogelwerende huid de Designers & Artists 4 Genomics-Award in 2011. Haar werk werd onlangs tentoongesteld in Naturalis in Leiden.

Naast kleding en genetisch gemanipuleerde huid biedt spinnenzijde nog meer mogelijkheden. Zo werd de stof eerder al gebruikt voor het maken van kogelvrije vesten. Daarnaast is het materiaal in de medische wereld geschikt voor het hechten van wonden en het behandelen van brandwonden. Ook vanuit de ruimtevaart is er interesse in dit sterke en flexibele materiaal. Chris Holland, onderzoeker aan de Universiteit van Oxford, doet al enkele jaren onderzoek naar de mogelijkheden van de draadsoort. In zijn artikel Comparing the rheology of native spider and silkworm spinning dopelegt hij uit dat spinnenzijde vrijwel dezelfde eigenschappen heeft als synthetisch materiaal.Hierdoor zou de stof in de toekomst kunnen worden gebruikt voor een breed scala aan toepassingen. Er is vanuit het bedrijfsleven dan ook veel interesse in deze ultrasterke stof.

Kijktip
La piel que habito, een Spaanse film van regisseur Pedro Almodóvar waarin de plastisch chirurg Robert Ledgard (Antonio Banderas) onder andere probeert om door middel van transgenese een vuurbestendige huid te kweken.