Paniek om de prik

Het is een jaarlijks terugkerend fenomeen: onrust om vaccinatie. Er blijven ouders die zeggen dat inenting autisme veroorzaakt. Terwijl daar geen enkel wetenschappelijk bewijs voor is. Waarom?
Leestijd 2 minuten — Di 22 november 2016

Twijfels over vaccinatie zijn er altijd geweest en zullen er altijd zijn, maar net als met de griep zijn er tijden dat het aantal besmettingen toeneemt. In november bracht het programma Zorgnu een uitzending waarin twijfels worden gewekt over de veiligheid van het vaccin tegen baarmoederhalskanker (HPV-vaccin). Vorige week was er een aflevering van Pauw waarin er een 'debat' was tussen drie moeders die tegen vaccineren waren en een kinderarts. De temperatuur steeg, bij de voor- en tegenstanders. Al tijdens de uitzending ging men los op Twitter:

In de ene hoek: Een arts die twintig jaar heeft gestudeerd. In de andere hoek: Anti-vaxx moeders die een blog hebben gelezen. Zucht. #pauw

— Bram Fokke (@BramFokke) November 17, 2016

Ga 's kijken in arme of conflictgebieden waar kinderen niet gevaccineerd worden. Met dat geleuter over niet vaccineren. #Pauw

— Tineke Ceelen (@Tinekeceelen) November 17, 2016

Naderhand verscheen er een Pauw parodie waarin andere 'complotdenkers' een podium krijgen. In opiniestukken en columns in kranten was men verbaasd en boos over de anti-wetenschappelijke houding van de anti-vaxxers, die hun informatie van Facebook halen, maar ook hun eigen 'wetenschappelijke' boeken hebben.

Hen wegzetten als kwalzalvers en idioten helpt niet, aldus experts in het stuk 'Wat moeten we met de wetenschapsweigeraar?' (achter betaalmuur) in de Volkskrant. 'We houden onszelf voor de gek als je zegt: wij hebben de feiten en zij zijn dom', zegt ethicus en directeur van de wetenschappelijke raad voor het regeringsbeleid Frans Brom. 'Dat pure overtuigen aan de hand van de feiten werkt gewoon niet meer', zegt hoogleraar wetenschapscommunicatie Hedwig te Molder (Wageningen Universiteit/Universiteit Twente). We leven in een wereld die steeds ingewikkelder wordt, men heeft geen blind vertrouwen meer in de overheid of de wetenschap. In de publieke sfeer vertroebelt de harde lijn tussen waarheid en mening, feiten en fictie. Het is niet voor niks dat het woord van het jaar volgens de Oxford Dictionaries 'post-truth' is. "Relating to or denoting circumstances in which objective facts are less influential in shaping public opinion than appeals to emotion and personal belief."

Tijdens het symposium 'Logisch' sprak het publiek met experts over medialogica, wetenschap en het maatschappelijk en politiek debat. Daar was o.a. Hedwig te Molder te gast, zij legde uit dat in discussies rondom gezond eten of vaccinatie het belangrijk is dat wetenschappers zich meer verplaatsen in deze morele waarden die meespelen in discussies. "Er heerst een idee dat wetenschap de enige manier is om een probleem op te lossen, maar kijk verder dan het argument lang is," adviseert Te Molder. Kijk haar bijdrage terug of lees het verslag.