Alleen in de Amazone

Bijzondere videobeelden van een man in het Amazonewoud gaan de wereld over. Hij is de laatste overlevende van zijn stam.
Leestijd 2 minuten — Ma 30 juli 2018

De beelden werden al in 2011 geschoten, maar zijn pas recent op de Facebook-pagina van Fundação Nacional do Índio (FUNAI) verschenen. Deze Braziliaanse overheidsorganisatie zet zich in voor de inheemse bevolking en volgt de man al sinds 1990. Antropologen denken dat hij tussen de 55 en 60 jaar oud is en al meer dan 20 jaar alleen woont in de oerwouden van de staat Rondônia. De andere leden van zijn stam werden waarschijnlijk gedood door veeboeren. FUNAI heeft meerdere pogingen ondernomen om contact met de man op te nemen, maar hij zit daar niet op te wachten. In 2005 probeerde ze het nog, toen viel hij de persoon die contact wilde leggen aan met een speer.

Bedreigingen

Gezien het lot van zijn stamgenoten is zijn houding begrijpelijk. Het voortbestaan van de meer dan 100 geïsoleerde stammen die in Brazilië leven, wordt bedreigd. Houtkap, mijnbouw en landbouwindustrie dringt steeds dieper de Amazone in. Niet alleen verkleint dat het leefgebied van de inheemse bewoners wat het jagen bemoeilijkt, ook ziekte is een belangrijke zorg volgens de belangengroep Survival International. Geïsoleerde stammen zijn zeer vatbaar voor de griep en andere infecties die door buitenstaanders worden overgedragen, en "het is niet ongebruikelijk" dat 50 procent van een stam binnen het eerste contactjaar wordt uitgeroeid door buitenlandse ziekten, stelt Survival. Sommige stammen verlaten hun land vanwege lawaai en vervuiling. De bedreiging van geïsoleerde stammen is een groeiend probleem, zo vertelde Maartan Jansen, gespecialiseerd in het erfgoed van inheemse volkeren en verbonden aan de Universiteit Leiden, eerder aan Scientias. “Er is maar één reden waarom de inheemse volkeren de kolonisatie hebben weten te overleven: omdat ze in gemarginaliseerde, moeilijk toegankelijke gebieden leven.”

Culturele diversiteit in Amazone en in de hele wereld neemt af.

Afname van biodiversiteit én culturele diversiteit

Verschillende stammen hebben hun eigen kennis, tradities en gewoonten, en natuurlijk hun eigen taal. Op dit moment zijn er ongeveer 7000 verschillende, levende talen. De helft daarvan wordt slechts door 0,1 procent van de wereldbevolking gesproken. Het zijn dus heel weinig mensen die een van deze talen spreken. Dat maakt die talen kwetsbaar. Het zijn dragers van cultuur, omdat cultuur grotendeels via taal wordt overgebracht op generaties. Als een taal uitsterft gaat daarmee vaak ook de cultuur verloren. Door de oprukkende industrie vermindert dus niet alleen de biodiversiteit, maar ook de culturele diversiteit. Maar is dat erg? In de lezing 'Declining diversity' gaat bioloog Jonathan Loh (Zoological Society of London) samen met Monique Grooten (Natuurbeschermer, WNF) in op die vraag.

Bekijk de lezing 'Declining diversity'.