Varken in de chocolademousse

Wist je dat er varken zit in chocolademousse, zeep, schuurpapier, treinremmen, sigaretten en kogels?
Leestijd 2 minuten — Vr 25 mei 2012

Dit bleek uit het onderzoek Pig 05049 van de Nederlandse ontwerpster Christien Meindertsma. Centraal in haar werk staat het onderzoek naar de herkomst van producten. Gedurende drie jaar keek zij naar alle producten die gemaakt kunnen worden van één varken. Zij volgde hiervoor stukken van varken nummer 05049 over de hele wereld. De resultaten waren erg verrassend. Zo bleek dat er maar liefst 185 verschillende dingen van het varken gemaakt werden. Ze won met dit project de Index: Design to improve life award in 2009.

Met haar onderzoek en werk wil de ontwerpster mensen laten beseffen waaruit producten bestaan. De meesten van ons hebben namelijk geen idee hoe en waarvan de meeste gebruiksvoorwerpen gemaakt zijn. Op deze manier vervreemden we langzamerhand van de dingen om ons heen. Zo bleek uit recent onderzoek dat de meeste kinderen niet weten waarvan hun eten gemaakt is en waar dit vandaan komt. Kip? Dat is toch iets uit het koelvak? Zelfs boeren hebben vaak geen idee wat er precies met hun varkens gebeurt na de slacht, aldus Meidertsma in haar TED-talk How pig parts make the world turn.

De ontwerpster gebruikte niet alleen varkens voor haar projecten: haar eindexamenonderzoek stond in het teken van het schaap. Voor het project One sheep cardigan keek ze wat er precies gemaakt kon worden van de wol van één schaap. Dit resulteerde in verschillende truien. Elke trui werd geleverd met een paspoort met daarin een foto van het schaap waarvan de wol afkomstig was. Voor een ander project kocht Meindertsma in maart 2011 een complete akker met vlas in de Flevopolder. Van de oogst maakte ze grondstoffen voor zeer uiteenlopende producten waaronder vloerkleden, wandlampen en poefen. Al haar producten zijn handgemaakt en vervaardigd op een ambachtelijke manier.

De ontwerpster wil producten weer betekenis geven door diepgravend onderzoek te doen. Ze ziet het eindproduct dan ook niet als haar meesterstuk. Het proces naar het product toe is van evenveel waarde, zo niet waardevoller. Daarnaast voorziet ze (oude) ambachten en technieken van nieuwe relevantie ten tijde van massa- en overproductie.

Ben jij je eigenlijk wel bewust van de producten om je heen? En waar die van gemaakt worden? Tot en met 3 juni 2012 is Meindertsma's werk te zien in het Audax Textielmuseum in Tilburg. Daarnaast gaven verschillende wetenschappers hun visie over dieren als productie-eenheden tijdens De nacht van Descartes: Een dier om op te vreten. Ook is het wellicht interessant om de lezingen uit de reeks Duurzaamheid als wereldbeelduit het voorjaar van 2011 online terug te kijken. In deze reeks werd ook ingegaan op de hedendaagse consumptiemaatschappij en wegwerpeconomie.