De kat is tegelijkertijd levend en dood

De Nobelprijs voor de Natuurkunde is vandaag uitgereikt aan de Brit John Clark, de Amerikaan John Martinis en Fransman Michel Devoret. Zij mogen de prijs in ontvangst nemen voor hun bedrage aan de kwantummechanica.
De drie onderzoekers leverden met hun experiment in 1985 baanbrekend bewijs voor de kwantumtheorie. Uit hun experiment bleek dat op macroscopisch niveau, dus waarneembaar met het blote oog, deeltjes toch door een ondoordringbare barrière heen konden schieten. Het zogeheten kwantumtunneleffect. En dat is bewijs voor het feit dat er materialen zijn die zich totaal tegenintuïtief gedragen.
Sindsdien is de kwantummechanica niet meer weg te denken uit onze moderne wereld. Computers, smartphones, camera’s en zelfs glasvezelverbindingen zijn hun bestaan verschuldigd aan de kwantumtheorie. En nu, 40 jaar later, zitten we al bijna in de tweede kwantumrevolutie. Nieuwe technologieën zoals de kwantumcomputer en het kwantuminternet zijn volop in ontwikkeling. De kwantumcomputer zou met zijn enorme rekenkracht baanbrekend kunnen zijn in onder andere de medicijnontwikkeling. Maar, let op! Deze supercomputer kan ook door kwaadwillende worden gebruikt om banken en overheidsinstanties te hacken.
Op 24 november 2024 waren wetenschapshistoricus Emma Mojet, natuurkundige Anne-Marije Zwerver, en jurist Jan-Jaap Oerlemans te gast bij Studium Generale. Zij gaven een crash-course kwantummechanica. Hoe zat dat met die tegelijkertijd levende en dode kat? En wat zijn de gevaren en beloftes van kwantummechanica?
Wil je op een toegankelijke manier bijgespijkerd worden over kwantummechanica? Bekijk de video dan hier terug. En geen zorgen als je het niet meteen begrijpt. Kwantummechanica is ook niet makkelijk. Sterker nog, zoals fysicus Richard Feynman zei: "Als je denkt dat je quantummechanica begrijpt, dan heb je er niets van begrepen."