Het is al lang geen uitzondering meer om de partner uit je dromen te vinden op online datingapps zoals Tinder en Happn. Er bestaan ook al meerdere VR-omgevingen waarin je kunt daten of met je vrienden kunt rondhangen, zoals VRChat en ALTspaceVR. In een wereld waarin de meeste mensen zich een groot gedeelte van de dag online bevinden, is het zoeken van een geliefde in de digitale wereld niet zo gek. Hoe werkt dat dan, liefde in tijden van techniek?
Met behulp van nieuwe technologieën wordt het steeds makkelijker om betere en meer diverse keuzes te maken in de liefde. Het onderscheid tussen virtuele en fysieke werkelijkheid als 'echt' en 'nep' is inmiddels wel achterhaald (zie hiervoor ook een eerder blog Virtual reality is helemaal geen ver-van-mijn-bedshow). Zeker bij Virtual Reality, die gebruikers een computer gesimuleerde werkelijkheid auditief en visueel, maar ook steeds vaker met geur of tast, laat ervaren. Virtual Reality is dus eerder een ándere werkelijkheid dan een 'neppe'. De sensaties die je voelt zijn echt, en de ervaringen die je in die wereld op kan doen met anderen dus ook.
Een virtuele roze bril
Volgens media- en cultuurwetenschapper dr. Trudy Barber van (Media Studies en Entertainment Technologies, Universiteit van Portsmouth) is VR bij uitstek een voorbeeld van een goede technologische oplossing als het gaat om de liefde, omdat de sensaties en ervaringen die je er op doet zo echt zijn. Barber houdt zich bezig met de manier waarop liefde en seksualiteit zijn verweven met het digitale leven. Ze doet onderzoek naar cyberseksualiteit en hoe mensen zich niet alleen verbaal, maar ook lichamelijk uitdrukken met behulp van nieuwe media. Omdat het onderscheid tussen on- en offline leven volgens Barber irrelevant is geworden en zo goed als verdwenen is, denkt Barber dat online liefde nog meer gaat betekenen in de toekomst dan het nu al doet. Het overstijgt namelijk de fysieke grenzen waaraan wij in het offline leven gebonden zijn, waardoor we onze blik kunnen verruimen. Zo ziet ze een belangrijke rol weggelegd voor Virtual Reality-werelden in de emancipatie en acceptatie van groepen die nu van de geldende norm afwijken.
Volgens Barber kan in een VR-omgeving iets wat in de offline wereld niet kan: je kunt jezelf in een veilige omgeving opnieuw uitvinden en vormgeven. Het is ook een stuk makkelijker om in contact te komen met veel verschillende, interessante mensen. VR biedt bijvoorbeeld ook de mogelijkheid aan mensen met homo- of transseksuele gevoelens om samen te leven in een omgeving met gelijkgestemden, terwijl hun directe offline omgeving daar misschien negatief of ronduit vijandig tegenover staat. Ook is een VR-wereld een soort 'oefenruimte' voor mensen die daar nooit mee in aanraking komen, maar wel nieuwsgierig zijn. Met VR zet je letterlijk een andere bril op, die je heel nieuwe ervaringen laat beleven. Barber meent dat het je de ruimte geeft om jezelf te zijn op een manier die minder 'plat' is dan op andere digitale media zoals Facebook of Tindr, omdat je directe interactie hebt met anderen alsof je er naast zit. En dat terwijl je, je niet druk hoeft te maken om hoe je eruit ziet, want dat bedenk je namelijk zelf.
Virtueel realistisch?
Het zal nog wel even duren voor we á la Black Mirror's “San Junipero” kunnen kiezen om alle romantiek uit te besteden aan het virtuele leven, en misschien is dat ook niet wat we willen. Er bestaat nog steeds schaamte om toe te geven dat mensen het internet op gaan in hun zoektocht naar de liefde of een avontuurtje. Anderen hebben juist last van keuzestress, omdat het aanbod van potentiële dates online nog veel groter is dan offline. Barber pleit ervoor met het vervagen van de grenzen tussen het digitale en fysieke leven, VR vooral te gaan zien als een speeltuin vol mogelijkheden, met dezelfde risico's maar met meer mogelijkheden. Het is een technisch middel om de wereld door een andere bril te zien en zo je blik te verruimen. Geen overbodige luxe als je mee wilt komen met het leven en de liefde online.
Meer weten over de maatschappelijke toepassingen van Virtual Reality? Zie het programma Reality Check met wetenschappers aan het woord over het leven on- en offline.
De mens kan niet zonder technologie. Maar is zij ook de oplossing voor alle kwalen? In deze serie onderzoekt stagiair Iris van der Linden hoe technologische oplossingen ingrijpen in ons leven. Hebben we nog wel tijd om een weldoordachte afweging te maken? Dit is het derde blog in de serie over alledaagse problemen en onwaarschijnlijke oplossingen uit onververwachte hoek. Volgende week het laatste blog over technische dystopieën en waarom we hier niet bang voor hoeven zijn.
