Voor altijd online

Maakt technologie een einde aan de eeuwigdurende strijd van de mens tegen de dood?
Leestijd 3 minuten — Do 3 augustus 2017

Het transhumanisme is een filosofische stroming die die het gebruik van technologie verdedigt om biologische tekortkomingen te overwinnen. Het menselijk brein beperkt en moet verbeterd worden, aldus de transhumanisten. Ze zien ouderdom als een ziekte die uitgeroeid moet worden. Ze streven naar superintelligentie en superwelzijn. De supermens hoeft niet meer dood te gaan of ziek te worden, maar kan kerngezond leven voor onbepaalde tijd. Klinkt goed, toch?

Doodgaan is voor iedereen onvermijdelijk, en voor velen een narigheid. Je moet er niet te veel aan denken. Maar wat nu als je met behulp van (digitale) technologieën in de toekomst helemaal niet meer dood hoeft te gaan en altijd jong kan blijven? Het klinkt als sciencefiction, maar er zijn wetenschappers die erin geloven.

De posthumanistische mensachtige, een volgende stap in de evolutie?

Sterft de dood uit?

Een belangrijke denktank waarin trans- en posthumanisten zich verzamelen, is het futuristische Humanity+. Wetenschappers die hieraan gelieerd zijn willen naar eigen zeggen de mens “beter dan goed” maken. Er wordt veel onderzoek verricht naar het verbeteren van lichaam en cognitie, zoals het laten teruggroeien van verloren ledematen, het weer laten functioneren van zintuigen die zijn uitgevallen of het inzetten van kunstmatige intelligentie waar de menselijke het laat afweten.

Maar de posthumanisten gaan nog verder dan dat. Ze willen hét ultieme probleem van de mensheid oplossen: de dood. Zo zijn er al (geslaagde!) verjongingsexperimenten gedaan op muizen, en zijn er mogelijkheden om jezelf online op te slaan in de maak (volg de transhumanistische zoektocht naar onsterfelijkheid). Volgens biomedisch gerontoloog en informaticus Aubrey DeGrey is het overwinnen van de ouderdom al in deze generatie mogelijk, we hoeven er alleen maar open voor te staan.

Je brein online

Brein- en cognitiewetenschappers zijn druk bezig met experimenten om een volledig menselijk brein te uploaden. Het hele brein wordt gekopieerd naar het internet. Je zou een nieuw lichaam kunnen kiezen als het oude niet meer werkt of als je behoefte hebt aan wat verandering. Het lichaam wordt een soort avatar, en alles is virtual reality. “Wij zijn ons brein”, maar dan echt. DeGrey meent dat het voortbestaan van de mens in de toekomst dus zal gaan om de cognitie. Dáár zit de vooruitgang in, niet zozeer in de toekomst van de mens zoals we hem of haar kennen. Dat betekent dat we moeten gaan wennen aan een nieuw mensbeeld. Een nieuwe hominide is bezig zich te ontwikkelen. Een menssoort waarin geen onderscheid bestaat tussen mens en techniek, die digitaal en analoog leeft zonder te hoeven sterven: 'machine generaties'. Het zijn dan niet de kleren die de mens maken, maar het brein. Online.

Hasta la vista, baby

Voor iedereen die nu aan de Terminator denkt, dat is niet hoe de posthumanisten het voor zich zien. Een belangrijk bezwaar voor een toekomst waarin iedereen zichzelf online opslaat en/of eeuwig fysiek blijft leven, is gebaseerd op de angst voor overbevolking. Maar DeGrey en andere futuristen menen juist dat het niet aan deze generatie is om hier iets over te zeggen. Want waar halen wij het morele recht vandaan om toekomstige generaties langer of zelfs eindeloos leven te ontzeggen?

De nieuwste technieken binnen de breinwetenschappen zijn veelbelovend. Misschien bestaat er straks een digitale inenting tegen de dood. Voordat het zover is zullen we eerst onder ogen mogen komen dat de toekomstige mens niet hetzelfde is als wij. Het gaat om een generatie met andere vormen, andere opvattingen en andere leefwijzen.

Over deze blog
De mens kan niet zonder technologie. Maar is zij ook de oplossing voor alle kwalen? In deze serie onderzoekt stagiair Iris van der Linden hoe technologische oplossingen ingrijpen in ons leven. Hebben we nog wel tijd om een weldoordachte afweging te maken? Dit is het tweede blog in de serie over alledaagse problemen en onwaarschijnlijke oplossingen uit onververwachte hoek. Volgende keer kijken we door een virtuele roze bril. Bestaat er in de toekomst een technologische oplossing voor eenzaamheid?