Excuses als begin van herstel

Het kabinet heeft excuses aangeboden voor het leed dat de Surinaams verzetsheld Anton de Kom en zijn gezin hebben ondervonden door toedoen van de Nederlandse autoriteiten. De familie van de Kom pleitte daar al jaren voor. Wat is de betekenis van deze excuses? En hoe herstellen we historisch onrecht?
Leestijd 1 minuut — Di 20 juni 2023
Ons slavernijverleden

Anton de Kom geldt als een van de belangrijkste stemmen in de antikoloniale beweging van begin twintigste eeuw. Hij streed tegen koloniale overheersing, racisme en de uitbuiting van de Surinamers. Zijn antikoloniale ideeën leidde in 1933 tot zijn arrestatie. Zonder proces belandde hij achter de tralies en werd na drie maanden met zijn gezin naar Nederland verbannen.

Excuses zijn een noodzakelijk begin van een proces van herstel, maar zijn niet voldoende, zo wordt duidelijk tijdens de avond ‘Slavernij: hoe herstellen we historisch onrecht?’. Het erkennen van het koloniale verleden, vraagt eveneens om erkenning van de impact die dit verleden vandaag de dag nog heeft en om herstelmaatregelen, aldus prof. Nicole Immler. Dit kan op verschillende manieren, zoals meer wetenschappelijk onderzoek naar de doorwerking van het slavernijverleden, een investerings- of studiefonds voor nazaten van tot slaafgemaakten, een stucturele dialoog over herstelmaatregelen en aandacht voor Keti Koti. Een stap in de goede richting is het feit dat het eerherstel van De Kom niet alleen plaatsvindt in woorden, maar ook in daden: een leerstoel aan de Vrije Universiteit van Amsterdam zal zijn naam krijgen. Deze leerstoel zal gericht zijn op de geschiedenis van het slavernijverleden en de doorwerking van dit verleden.

Op welke manier moet herstel vorm krijgen? Hoe erken, verwerk en herstel je historisch onrecht en trauma? En hoe maken we van dit verleden een gedeeld verleden? Vorig jaar spraken historicus dr. René Koekkoek (UU), Urwin Vyent (directeur NiNsee) en prof. Nicole Immler over deze vragen. Kijk de opname, die deel uitmaakt van de reeks ‘Ons Slavernijverleden’, hier terug.