Inleiding op film ‘Waltz with Bashir’

Ter inleiding van de film ‘Waltz with Bashir’ geeft prof. dr. Frank Kessler ons een bredere kijk op hoe films met ‘Information Overload’ omgaan.
Leestijd 2 minuten — Ma 23 februari 2009
Information overload

De meeste films gaan schaars met informatie om. De film geeft alleen die sleutelgegevens vrij, die nodig zijn om de film te kunnen volgen, voorspellingen te kunnen doen en verwachtingen te ontwikkelen. Echter, sommige situaties wijken hiervan af, aldus prof. dr. Frank Kessler, tijdens zijn lezing op 23 februari 2009. Scènes in films waarbij de kijker wordt overdonderd met een 'Information Overload', een zogenaamde 'Mis en Place'. De scène trekt de toeschouwer dan in het verhaal. Kessler illustreert dit met een aantal voorbeelden, waaronder de openingsscène uit de film 'Saving Private Ryan'. Verschillende stijlmiddelen, als kakofonische geluiden en beelden via een handycam gedragen op de schouder (schokkerig beeld) dompelen de toeschouwer, net als de soldaten, onder in de situatie. In oorlogsfilms gebruiken ze veel van dit soort middelen om de extreme ervaringen en gebeurtenissen op de kijker over te brengen.

In de film 'Waltz with Bashir' is een tegengestelde methode gekozen van informatieoverdracht. In deze film gaat het om de traumatische oorlogsbelevenissen van de hoofdpersoon, de Israëlische invasie in Libanon van 1982. Hoofdpersonage, Folman, heeft zijn oorlogservaringen totaal verdrongen. In deze film probeert hij zijn herinneringen te reconstrueren via onder andere interviews met medeveteranen, waardoor de film trekken heeft van een documentaire. De herinneringen van zijn oude legerkameraden blijken ook vertekend te zijn tot surrealistische herinneringen. De film wordt niet neergezet als een speelfilm, maar als een teken/animatiefilm. Animatie lijkt hier een stijlmiddel. Dit maakt de film surreëel in plaats van hyperreëel in de zin van 'Information Overload'. De regisseur gebruikt een esthetische strategie, die tegenovergesteld is aan de gebruikelijke strategie voor oorlogsfilms. De traumatische wending is bewaard tot het einde van de film.