Wrap-up: Herman Philipse in gesprek met...

Heikele kwesties polariseren het publieke debat. Hoe komen we verder? Universiteitshoogleraar prof. dr. Herman Philipse ging in gesprek met vooraanstaande opiniemakers.
Leestijd 3 minuten — Do 29 december 2016

Deze tekst verscheen ook in het Studium Generale Magazine #9

De bedoeling was goed

Na drie decennia multiculti-beleid is er in Nederland nog steeds een grote scheiding tussen diverse bevolkingsgroepen. Hoe is dat zo gekomen en wat kunnen we er aan doen? Volgens historicus Zihni Özdil heeft de overheid vanaf de jaren '70 segregatie in de hand gewerkt door immigranten een eigen zuil te geven. Hierdoor bleven ze meer verbonden met hun moederland dan met hun nieuwe 'thuis'. Het idee achter dit beleid was dat we de ander moeten tolereren, maar juist tolerantie werkt ongelijkheid in de hand, volgens Özdil: “Je gedoogt de ander, maar eigenlijk hoort diegene er niet echt bij.” Die uitsluiting werkt ook door in onze taal. Het woord 'allochtoon' is volgens Özdil een Nederlandse manier om het over kleur te hebben, zonder het over kleur te hebben. De onderliggende boodschap is: 'echte' Nederlanders zijn wit. Hoe kunnen we integratie dan wel bevorderen? Özdil stelt drie maatregelen voor. Ten eerste moet het geschiedenisonderwijs worden veranderd, zodat mensen al op jonge leeftijd leren over structurele vormen van uitsluiting. Ten tweede zou de overheid moeten stoppen met het betrekken van Turkse (religieuze) organisaties bij de integratie van Turkse Nederlanders. En tot slot pleit hij voor een overheidsprogramma waarin mensen van verschillende etnische achtergronden worden gestimuleerd meer met elkaar te mengen.

De opname kijk je hier terug.

De urgentie van een klimaatneutrale toekomst

Klimaatverandering: zeker voor ons Nederlanders lijkt het op dit moment een ver-van-je-bed-show. Toch zal de snelle opwarming van de aarde ons uiteindelijk allemaal raken. Met haar stichting Urgenda probeert directeur Marjan Minnesma die urgentie voelbaar te maken én met oplossingen te komen voor een klimaatneutrale toekomst. Het is volgens haar belangrijk om juist nu in actie te komen om de CO2-uitstoot te verminderen. Die vergelijkt ze met het vollopen van een badkuip, waarvan je de stop er niet zomaar uit kan trekken: van alle CO2 die we nu uitstoten hebben we nog jaren last. De enige optie is dus om de kraan dicht te draaien. Als we dat niet doen zal de gemiddelde temperatuur op aarde de komende jaren 4 tot 6 graden stijgen en zal vanwege wereldwijde droogte een vluchtelingenstroom ontstaan van honderden miljoenen mensen. Maar alleen zeggen hoe verschrikkelijk het allemaal is, is volgens Minnesma onvoldoende. De samenleving als geheel moet en kan een radicale omslag maken om de uitstoot naar beneden te brengen op drie niveaus: individuen moeten minder vaak het vliegtuig pakken; bedrijven moeten klimaatneutraal gaan produceren; en de overheid moet haar verantwoordelijkheid nemen en het milieu niet meer wegmoffelen bij de staatssecretaris van infrastructuur.

Kijk hier de opname terug.

Democratie is er voor iedereen

Het populisme is bezig met een flinke opmars. De populariteit van Trump, Le Pen en Wilders zijn de bekendste voorbeelden. Bedreigt populisme de democratie? Hoewel oud-politica Femke Halsema niet vies is van de harde stijl die populisten naar de politiek brengen, zet zij wel vraagtekens bij hun democratieopvatting. Populisten als Wilders en Trump pretenderen namens 'het volk' te spreken, maar bedoelen daar eigenlijk alleen 'de boze witte man' mee. Als Wilders zegt: “Wij geven Nederland terug aan de Nederlanders,” dan heeft hij het in ieder geval niet over Turkse of Marokkaanse Nederlanders. Maar in een liberale democratische rechtsstaat, vindt Halsema, hebben politici de plicht om minderheden te beschermen. Als mogelijke oorzaken voor het populisme noemt ze de groeiende economische ongelijkheid, maar ook het wegvallen van het vooruitgangsgeloof: de kans is groot dat kinderen het slechter zullen krijgen dan hun ouders. Er valt volgens haar een grote slag te maken in het onderwijs. We moeten kinderen leren om de maatschappij en de mensen die daarin leven te begrijpen. Daarnaast is Halsema van mening dat mensen in een geprivilegieerde positie optimistisch moeten zijn. In tijden van frictie en somberte is het zaak om nieuwsgierig te zijn en een tegencultuur te creëren.

De opname terugkijken? Dat kan hier.