Cover to cover
De zon breekt door en de bomen razen voorbij langs de autoruit. Collega’s terugmailen, cadeautje kopen, had je voor het milieu niet beter de fiets kunnen pakken? In je hoofd kwam je al drie keer te laat en draag je bij aan de vernieling van de aarde. Volgens de schrijver en spiritueel goeroe Eckhart Tolle is zo’n vol hoofd een probleem en helpt het om je gedachten af en toe “uit” te zetten. Is een denk-retreat goed voor je psychische welzijn? Of zouden wij zonder onze gedachten ophouden te bestaan?
Volgens Kalis is het voor onze psychische welzijn inderdaad goed om soms wat minder na te denken. Tolle beschrijft dat onze gedachten al snel met ons aan de haal gaan. Dit veroorzaakt mentale stress, vooral als we ons met onze gedachten gaan identificeren. Denk bijvoorbeeld terug aan die ochtend dat je de auto nam en toch te laat op het werk aankwam. Nog voordat het negen uur is, vindt je jezelf al een ongeorganiseerde kluns die bijdraagt aan de opwarming van de aarde. “Je gelooft dat jij je verstand bent,” vat Kalis samen, “Het instrument heeft je overgenomen.”
Meditatie en minder denken mogen dan misschien goed zijn voor de psyche, maar de filosofie kan niet bestaan zonder denken. Zo was filosoof Wittgenstein ervan overtuigd dat gedachten alles zijn en zei hij: “De grenzen van de taal, betekenen de grenzen van mijn wereld.” Maar hij was zich er ook van bewust dat de belangrijkste vragen over ‘het mens zijn’ en ‘de wereld’ niet uit te drukken waren in taal. Dit was volgens Kalis een soort onmacht van Wittgenstein, ook al zou hij die vragen willen onderzoeken, zonder woorden kon hij dat niet. Wittgenstein belandde in een diepe crisis en keerde de filosofie de rug toe. Kalis vertelt dat je door te denken over denken je eerst het probleem van je gedachten erger maakt. “Je klimt een ladder op waardoor dingen complexer worden. Maar uiteindelijk kan je die ladder weer weggooien, omdat je op een gegeven moment minder hoeft na te denken over je denken en je je gedachten beter begrijpt.” Kortom, soms moeten dingen eerst complexer worden voordat je ze écht helder begrijpt.
Ook zonder een filosofische crisis is het mogelijk om minder te gaan nadenken over je gedachten en over jezelf. Filosoof Bertrand Russel was erg ongelukkig en ging daarom geluk onderzoeken. Hij kwam tot een conclusie die vergelijkbaar is met Tolle. Hij analyseerde daarvoor mensen in het klooster en zag dat ze gelukkig werden wanneer de routines van het klooster hen bevrijdden van hun gedachten over zichzelf. Het was dus niet zozeer de stilte die hun gelukkiger maakte, maar het minder bezig zijn met jezelf analyseren. Dan ben je dus ook op een bepaald moment in het nu. “Je gaat je over dingen verbazen en gaat je met andere dingen dan jezelf bezig houden, dat is wat een mens gelukkig maakt” vat Kalis samen.
Streeft Tolle dan naar een wereld waar we helemaal niet meer nadenken? Kalis denkt van niet. Uiteindelijk heeft Tolle er namelijk wel bewust voor gekozen om een boek te schrijven. Hij kiest voor gedachten om zijn boodschap over te brengen. Hij gebruikte denken voor het bereiken van zijn hogere doel en zet zijn lezer aan om over gedachten na te denken (metacognitie). Als je beter om wilt gaan met je gedachten loont het dus om eerst te leren over je gedachten. Of je hier een spirituele gids als de The Power of Now voor gebruikt of de wijsheid van filosofen, als je leert om jezelf los te zien van je gedachten is dat goed voor je psychische welzijn en wordt je waarschijnlijk wat gelukkiger.
Kijk hier de lezing terug.
Bekijk hier de andere boeken die we bij de zelfhulp cover to cover reeks gaan behandelen.
