Over schavuiten en verzetshelden

Wilhelmina, Bernhard en nu Den Uyl: elk seizoen is er wel een dramaserie te volgen over een belangrijke persoon uit de Nederlandse geschiedenis.
Leestijd 2 minuten — Vr 22 oktober 2010

Controversiële programma's, waarin de scriptschrijvers en acteurs een interpretatie van het verleden geven, die haast vanzelf in de plaats van dat verleden komt te staan. De kinderen van Joop den Uyl stelden na het zien van de serie dat het niet zo was gegaan, maar dat het wel de waarheid was. Dat tekent de dubbelzinnige verhouding tussen werkelijkheid en de dramatisering daarvan.

Hetzelfde doet zich voor bij biografieën. Annejet van der Zijl schreef een lovend ontvangen biografie van Prins Bernhard, met als ondertitel: 'Een verborgen geschiedenis'. Van der Zijl gaat op zoek naar het verhaal van iemands leven dat nog niet verteld is. Zelfs bij Prins Bernhard, over wie zoveel gezegd en geschreven is, was er nog een verborgen geschiedenis boven te halen. Een moeilijke opdracht, want over Bernhard heeft iedereen een mening of zelfs vooroordeel. Niet voor niets denkt het grote publiek bij het woord 'schavuit' meteen aan Bernhard – dat komt door de veelbekeken dramaserie Schavuit van Oranje, over het leven van de prins.

Een andere goed ontvangen en bekroonde biografie is die van verzetsheld Pim Boellaard, geschreven door dr. Jolande Withuis. Pim Boellaard en Prins Bernhard waren geen onbekenden van elkaar, ze ontmoetten elkaar in de oorlog. Van der Zijl gebruikte de biografie van Withuis als documentatie voor die periode in het leven van de prins. Zo werken biografieën ook letterlijk in elkaar door. Boellaard is als verzetsheld niet het makkelijkste onderwerp om onbevooroordeeld een boek over te schrijven. Want wat doe je als je held ook slecht blijkt te zijn? Withuis was bijna opgelucht te ontdekken dat Boellaard niet alleen maar goede kanten had, maar zich soms ook behoorlijk vervelend kon gedragen.

Van der Zijl en Withuis vertellen aanstaande dinsdag in de Studium Generale-reeks De biografie over hun werk als biograaf van personen waar een sterke publieke beeldvorming van bestaat. Biografie en beeldvorming kunnen elkaar wederzijds beïnvloeden - eenmaal uit het archief naar boven gekomen, gaat de biografie een leven leiden in de publieke sfeer. Meer weten over biografie? Kijk dan ook de openingslezing Op afstand terug.