Drs. David Nieborg spreekt in de serie Plug in over Obama's campagne en de invloed van social media

Hoe veranderde Social Media de politiek in Amerika? En zal het ook de Nederlandse politiek veranderen?
Leestijd 5 minuten — Di 8 september 2009
Plug in

In de eerste lezing in de reeks 'Plug in', waarin de sprekers laten zien hoe de zogenoemde social media zich ontwikkelen en naast de politiek ook de wetenschap en andere terreinen van de maatschappij beïnvloeden, komt de invloed op de politiek als eerste aanbod. Onder de titel 'Obama's campagne. Tussen hoop en hype' vertelde Drs. David Nieborg (Media en Cultuur, UvA en lid van het campagneteam van Obama) ons alle do's en dont's uit de campagne van Obama.

Drs. David Nieborg is als promovendus verbonden aan de Amsterdam School for Cultural Analysis (ASCA) en als docent aan de leerstoelgroep Media & Culture van de Universiteit van Amsterdam. Hij studeerde cum laude af aan de Universiteit Utrecht op de discussie rondom het ontwikkelen van games door het militair-industrieel complex. Zijn onderzoek richt zich op de interactie tussen participatiecultuur, gametechnologie en de politieke economie van de game-industrie. Hij schrijft regelmatig over nieuwe media in het algemeen en gamecultuur in het bijzonder voor diverse (online) magazines, kranten en internationale vaktijdschriften.

In de aanloop naar de Amerikaanse Verkiezingen van 2008 vertrok David Nieborg naar de Verenigde Staten om als gastonderzoeker aan het Massachusetts Institute of Technology (MIT) te gaan werken. Hij werd meegetrokken in de Obama-campagne en vond het Nieuwe Media aspect daarvan zo interessant dat hij er een studie onderwerp van maakte. Barack Obama wist met het juiste medium, de juiste boodschap en de juiste toon steeds zijn achterban te raken en ook fysiek te activeren. In de campagne zat alles: de succesvolle cocktail van email met embedded video, Facebook, Twitter, Flickr, SMS, goede branding, strakke leiding, een visie, en een eigen sociaal netwerk met events en game elementen om aanhangers aan te sporen.

Begin 2007 stelt Barrack Hussein Obama zich verkiesbaar. Nieborg zegt dat de 'Obama generatie', ofwel de millenials (tot 35 jaar) Obama in het zadel hebben geholpen en de verkiezingen voor hem hebben gewonnen. De stelling die Nieborg opwerpt is dat zonder nieuwe media Obama geen president was geworden. Juist de nieuwe media hebben de millenials sterk gemaakt. Zonder de oude media echter was er geen nieuwe media geweest. Televisie blijft nog steeds doorslaggevend in het slagen van een verkiezingscampagne. Want het politieke Amerikaanse spel draait om geld, geld om tv-reclames in te kopen. Nieuwe media moeten daarom niet gezien worden als een oplossing, meer als één van de belangrijke manieren om veel mensen (persoonlijk) te bereiken.

Roosevelt gebruikte de rethorica in de zaal en op de radio, Reagan was de eerste tv-president en Obama de YouTuber. Sinds de vorige verkiezingen van 2004 is het snel gegaan met de nieuwe media. YouTube kwam op in 2005, Facebook (de internationale tegenhanger van Hyves) in 2006 en Twitter in 2008. Nieuwe en oude media hebben een aantal specifieke eigenschappen. Zo gaan on- en offline inmiddels samen. Ze vullen elkaar aan. Zo vindt de communicatie niet alleen maar plaats via top-down maar juist ook door de nieuwe media bottom-up: als gebruiker heb je een stem, je kan eindelijk terug praten.

Deze media-convergentie kan je het beste uitleggen aan de hand van 3 punten. Ten eerste past niet alles meer in 1 zwarte doos, nee er komen juist alleen maar meer media. Keer een handtas binnenstebuiten en je vindt meerdere nieuwe media apparaten. Ten tweede stellen de nieuwe media je in staat om je kennis te delen via collective intelligence als Wikipedia. Dankzij ICT kunnen we kennis gaan delen met elkaar. Het collectieve verhaal van allen is veel beter dan het verhaal van één. Het derde punt is participatie cultuur, je hebt steeds meer media die je in staat stellen om informatie te delen en dat gaat dan via de participation culture. Participatie cultuur zal je ook gaan zien in Nederland, ideeën uit de fan-cultuur zullen ook terug gaan komen in de politieke cultuur. Maar vergeet de tv niet, als je niet op tv te zien bent kan je het wel schudden.

Wie is er actief via nieuwe media? 46% van de amerikanen gebruikte email, web en SMS om het nieuws over de verkiezingen te volgen, hun ideeën te delen en anderen te mobiliseren. Hoe heeft dat feitelijk plaats gevonden? Obama was overal, je kon er simpelweg niet omheen. Obama had allereerst een sterke boodschap die hij overal herhaalde: gezondheidszorg voor iedereen, nieuwe energie en onderwijs. Dat werd gecanoniseerd door de slogan 'Yes we can'. Het campagneteam van Obama was opgebouwd rondom drie peilers: 1. Mobilization --> organiseren, 2. Money --> financieren en 3. Messaging --> communiceren. Drie peilers die bij uitstek gemaakt zijn om via nieuwe media te bereiken. Je kan proberen om bij al die nieuwe media dingen te zijn, maar slimmer: plaats jezelf in het midden, Dat deed Obama via de site www.mybarackobama.com, een soort facebook met aanhangers van Obama (zie bovenstaande afbeelding) verzonnen om mensen bij elkaar te brengen. De nieuwe media doen dat. In de tijd rondom de verkiezingen zijn er 400.000 blogposts gedaan, en bestonden er 30.000 subgroepen op de site. Deze subgroepen mobiliseerden, en gingen samen de straat op om geld in te zamelen voor Obama.

Maar niet alleen MyBO heeft Obama zoveel mensen kunnen activeren maar ook door email. 500 miljoen dollar is in totaal opgehaald, waarvan drie kwart door email. Obama stuurde community organizers een email met de vraag of ze die wilden delen met hun vrienden, de formule die gebruikt werd: @ + YOUTUBE = #1. De Obama campagne heeft uitgevonden hoe e-mail en youtube te combineren zijn tot de succesvolste verkiezingscampagne ooit. Daarnaast waren er miljoenen mensen die lid waren van zijn youtube-account, waarop wekelijks een speech werd gepost. Honderden filmpjes werden gepost, Obama was overal te volgen. Obama heeft van 3 miljoen mensen, 6,5 miljoen giften ontvangen. Daar wordt ook een groot verschil gemaakt. Hij heeft de grote farmaceutische bedrijven, oliebedrijven etc. omzeild en is regelrecht doorgedrongen tot Jan Modaal, in Amerika ook wel Joe Sixpack. "There is no president who has been that directly connected to that many million Americans". Obama was altijd overal. Zo adverteerde hij zelfs in computerspellen.

De uiteindelijke sleutel tot succes bevindt zich in een hoop oorzaken. Obama is de eerste die op zo'n veelzijdige manier gebruik heeft gemaakt van de nieuwe media. Is er hoop in de polder? Nieborg is tot nu toe niet erg onder de indruk van de activiteiten van onze politici. Balkenende is te vinden op Hyves, Verhagen twittert. Maar we willen visie zien, zoals Obama profileerde op zijn blog. Transparantie, communicatie en participatie is nodig voor democratische besluitvorming. Helaas rammelt het nieuwe media beleid van onze overheid. Maar misschien is er hoop in de polder. Op naar de komende gemeenteraadsverkiezingen en op naar de 'Hollandse-Obama' campagne.