Appels, potloden en zebravinken

In welke mate is taal besloten in de genen? De wetenschap is er nog niet uit.
Leestijd 2 minuten — Vr 16 april 2010
Evolution of Language

Om die reden organiseerde Studium Generale een debat met verschillende top onderzoekers die zich bezig houden met deze vraag. Is taal een kwestie van leren en ontwikkelen, of ligt taalvermogen diep verstopt in onze genen? Kunnen wij met taal communiceren dankzij onze biologische evolutie?

Evolutionair zijn we hij meest verwant aan de mensapen. Die goed instaat zijn om woorden te leren, maar ze niet kunnen samenvoegen tot logische zinnen. Taal is dus soortspecifiek, en waarschijnlijk aangeboren (het zit in de genen). Echter gaat er ook wel eens mis, en ontstaan er erfelijke taalstoornissen. Zoals bijv. bij de KE familie. Genetisch onderzoek bracht aan het licht dat de familieleden met de taalstoornis (ze waren niet goed in staat om grammatica te verwerken en complexe zinnen te begrijpen en te maken, en de aangezichtsspieren waren niet goed ontwikkeld) een afwijking op het chromosoon nummer 7 hadden, genaamd FOXP2. De pers concludeerde: is het gen stuk, dan is je taal stuk. Dus is FOXP2 het taalgen. Dit klopt alleen niet helemaal. Het gehele menselijk taalvermogen is niet op te hangen aan alleen het FOXP2 gen.

FOXP2 wordt gevonden bij veel soorten. Vogelzang vertoont veel overeenkomsten met menselijke spraak. Bij het praten gebruiken mensen een ander hersengebied dan bij het leren praten. Lange tijd is gedacht dat de mens hierin uniek is, maar dat mechanisme komt o.a. ook bij zebravinken voor. De ontdekking is een sterke aanwijzing dat de menselijke spraak en de zang bij zangvogels op eenzelfde manier geëvolueerd zijn. Dit betekent dat zangvogels een goed model kunnen zijn om menselijke spraak en spraakstoornissen te bestuderen. Het verschil in taal zit in de mogelijkheid van mensen om complexe zinnen te construeren. We hebben een woord voor het product potlood en voor de appel. Maar samen(gevoegd) kan het een aanwijzer zijn, of een stok om mee te trommelen. De genen kunnen de wetenschap al een heleboel vertellen over hoe de mens in elkaar zit, maar er is ook nog heel veel uit te zoeken.

Geïnteresseerd geraakt in de evolutie van taal? Kijk dan het debat met o.a. prof. Robert Berwick van MIT en prof. Johan Bolhuis terug.