Opvoeden is niet altijd leuk. Het vraagt veel van ouders om in drukke tijden hun hyperactieve kinderen, die alles (en nog meer) van hen willen, op het goede pad te houden. Dat kinderen boos zijn en antisociaal gedrag vertonen ziet men dan ook al snel als problematisch. Het is niet voor niets dat de afgelopen jaren behandelingen voor bijvoorbeeld ADHD zijn vertienvoudigd, terwijl de diagnoses van deze aandoening nauwelijks zijn gestegen. Prof. dr. Micha de Winter, hoogleraar Pedagogiek aan de Universiteit Utrecht, wijst op de inherente moeilijkheden in de opvoeding. Problematiseren van gedrag van kinderen is misschien een 'easy way out', maar niet een zaligmakende oplossing.
De problematisering van boosheid is bijvoorbeeld te illustreren met verschillende voorbeelden. We zien radicalisering als iets abnormaals, in plaats van als een extreme vorm van gedrag dat wij allemaal vertonen, en dat voortkomt uit het hebben van idealen. Marokkaanse straatjeugd plaatsen we buiten de Nederlandse samenleving of cultuur, terwijl nog geen halve eeuw geleden de jeugd evengoed voor overlast zorgde in volkswijken zoals de Amsterdamse Jordaan. Vormen van antisociaal gedrag of boosheid worden al snel teruggevoerd op hersenprocessen en oorzaken 'in het kind zelf'. Maar om overlast te veroorzaken is ook de sociale omgeving belangrijk die deze overlast ervaart. Probeer maar eens in je eentje overlast te schoppen in een leeg weiland.
Een positieve benadering in de opvoeding focust niet op problemen en risico's, maar op mogelijkheden en vooruitzichten. Dit is ook precies de fout die de afgelopen jaren in de opvoeding is gemaakt, volgens prof. de Winter. Zonder een doel, als punt op de horizon, kan opvoeding ook niet tot verbetering leiden; het is immers niet duidelijk waar deze verbetering toe moet leiden. Een positieve kijk vergt meer van de sociale omgeving van het kind. Moeilijke kinderen kun je niet afschrijven op basis van problemen als hersenaandoeningen en antisociaal gedrag, maar zul je actief moeten begeleiden in de samenleving. Dit is zeker niet altijd gemakkelijk en levert veel spanningen op. Maar deze strijd is inherent aan het opvoeden van kinderen, en de enige weg om kinderen niet weg te zetten, maar mee te nemen naar een positievere toekomst.
De lezing komt zo spoedig mogelijk online. Hou de programmapagina van Boos in de gaten.
