Science Café Utrecht
Een pandemie, klimaatrampen, de groeiende kloof tussen arm en rijk en democratieën en mensenrechten in het geding: de media kunnen de opeenstapeling van globale crises nauwelijks nog bijhouden. En wij als mediaconsument al helemaal niet. Je zou denken dat de technologische bedrijven in Silicon Valley hun steentje willen bijdragen aan het oplossen van wereldproblemen. Niets is minder waar. De tech-experts lijken vooral bezig met een nieuwe versie van het internet, de metaverse.
Wat is de metaverse precies? Het omvat een driedimensionale online wereld waar de gebruiker – al dan niet vertegenwoordigd door een avatar – zich in real time doorheen kan bewegen. Hier kunnen mensen elkaar ontmoeten, netwerken, diensten leveren, gamen en consumeren. Het tweedimensionale internet krijgt met de metaverse dus een driedimensionale vorm waarin je virtuele ik zich kan verplaatsen en interacteren met anderen.
Het idee van een metaverse vond haar oorsprong in het sciencefiction genre van de jaren negentig. Ironisch genoeg probeerden de creatieve scheppers van de fictionele metaverse ons juist te waarschuwen voor dit technologische fenomeen, via dystopische verhalen zoals The Matrix en Ready Player One. Laat Facebook-CEO Mark Zuckerberg deze waarschuwingen nou hebben geïnterpreteerd als een utopische inspiratie.
Zo kondigde Facebook afgelopen week aan duizenden werknemers in Europa te zoeken om te bouwen aan een Facebook-metaverse. Facebook is echter niet het enige tech-bedrijf dat toekomst ziet in de metaverse. Via onder andere reclame-inkomsten zal het eerste bedrijf dat succesvol pioniert met de metaverse bakken geld kunnen binnenslepen.
Facebook kwam recentelijk onder vuur te liggen nadat een oud-medewerker duizenden interne documenten lekte naar Amerikaanse media. Hieruit bleek dat Facebook winst boven de veiligheid en mentale gezondheid van diens gebruikers verkoos. Uit angst voor toekomstige irrelevantie zoekt het zwaar bekritiseerde sociale mediaplatform zijn heil in de metaverse. Het slagen van dit project betekent immers dat Facebook ook in de metaverse kan uitgroeien tot de grootste speler die de standaarden bepaalt voor andere bedrijven en diensten. Mocht Facebook hierin slagen, zal de macht van het sociale mediabedrijf dan onstuitbaar zijn?
In het Science Café ‘Hoe machtig zijn sociale media?’ bespraken verschillende experts dit voorjaar de toegenomen macht van de grote technologiebedrijven en hoe zij hun gebruikers manipuleren om meer tijd op hun sociale media door te brengen. Mediawetenschappers prof. dr. José van Dijck en dr. Michael Stevenson en communicatiewetenschapper dr. Brahim Zarouali gingen in op de oorspronkelijke idealen waar sociale media-ideeën op waren gebaseerd: vrijheid van meningsuiting en verbondenheid. Ook bespraken de onderzoekers of, en zo ja hoe, de groeiende macht van sociale media kan worden beteugeld. Kijk de opname hier terug.
