Tijdens de tweede editie van het Science Café Utrecht vertelden filosoof prof. dr. Hans Achterhuis, psychologe prof. dr. Liesbeth Woertman, dierenarts dr. Esther Plantinga en polair meteoroloog dr. Peter Kuipers Munneke over hun passie voor wetenschap. Voor de meeste gasten aan tafel begon deze passie ooit als nieuwsgierigheid en verwondering voor mens en natuur. Kuipers Munneke geeft aan dat zijn kennis van het klimaat ervoor zorgt dat hij het weer beter kan begrijpen, maar ook dat hij er meer van kan genieten. Aan de ene kant zijn er de fraaie formules en elegante wiskunde, aan de andere kant is er de ervaring van regenbogen, halo's en prachtige sneeuwvlokken. Tegelijkertijd genieten en begrijpen dus.
Wetenschap bedrijf je echter niet alleen en niet enkel met gelijkgestemden. Achterhuis, die in de reeks Tegendenkers met critici in discussie gaat, benadrukt het belang van dit tegendenken. Kritiek en het horen van andere opvattingen en denkwijzen zorgen er zelden voor dat Achterhuis zijn eigen standpunt direct opgeeft. Toch sijpelt er altijd wel iets van door wat vervolgens, soms jaren later, ertoe leidt dat Achterhuis zijn ideeën herziet. Dat tegendenken gebeurt niet alleen door collega academici, volgens Woertman houden ook de vragen die studenten tijdens colleges stellen je scherp.
Dat tegendenken niet vanzelfsprekend is laat het klimaatdebat zien. Volgens Kuipers Munneke is hierbij eerder sprake van een polemiek dan een serieuze discussie. Zo heerst er de opvatting onder het grotere publiek dat er veel onenigheid is over de rol van de mens bij het opwarmen van de aarde. Binnen de wetenschappelijke community is er echter nauwelijks twijfel over het feit datde mens een rol speelt. De oneindigheid zit in de precieze invulling van deze rol, bijvoorbeeld de rol van wolken. Door de wetenschappelijke consensus te ondergraven wordt het lastig voor wetenschappers om hun boodschap uit te dragen en ruimte te laten voor politiek.
De wetenschapper bevindt zich dus altijd zowel in een wetenschappelijk als in een maatschappelijk debat. Zo ook bij het Stanford Prison Experiment (SPE) dat het onderwerp zal zijn van de filmvertoning op 13 maart in de reeks Op 't randje. Psychologe Liesbeth Woertman zal met de zaal in discussie gaan over deze film. In het SPE kregen studenten ofwel de rol van bewaker of van gevangene toebedeeld. Na zes dagen liep het experiment echter zodanig uit de hand dat het moest worden gestaakt. Waarom kon dit experiment destijds door de ethische commissie komen? En wat is de rol van de wetenschapper in het maatschappelijk debat over zijn of haar vakgebied?
Het uitdragen van een wetenschappelijk onderwerp is dus een complexe zaak. Kennis van het eigen vakgebied is uiteraard essentieel, maar slechts één kant van het verhaal. De wetenschapper moet altijd de discussie blijven aangaan met andere academici en het publiek, over zowel wetenschappelijke als ethische vraagstukken. Zo blijven zij scherp.
Luister hier de volledige opname terug.
Vanaf minuut 29:47 tot minuut 34:20 hoor je de column van dr. Esther Plantinga over huisdieren en voeding. We leggen uit naam der liefde onze eigen levensstijl op aan onze kat of hond. Maar is een vegetarische kat echt gezonder?
